Lokatie |
WOII vliegveld Maldegem |
Type structuur |
Bunker - bomvrije ruimte - Ambachtenlaan |
Toegankelijkheid |
Bunker zou vrij moeten zijn maar ligt volledig op privédomein. |
| Routebeschrijving om deze structuur te vinden: |
- Deze zeker nog unieke bunker voor het vliegveld van Maldegem, ligt langs de Ambachtenlaan, verborgen achter een zeer hoge en alles aan het zicht onttrekkende haag.
|
| Oude kaarten van toepassing voor deze structuur |
- Kaart: Oude RAF kaart daterend van 13/02/1945 (dus reeds na de bevrijding) van het vliegveld van Maldegem - Erfgoednota IOED Meetjesland.
|
Detail op deze kaart waarbij deze structuur terug te vinden is:
De weg van de noordkant is de huidige Sint Barbarastraat die heden overgaat voorbij het kruispunt met de Oude Gentweg en Vliegplein in de Industrielaan (knik naar rechts). Alleen was de Oude Gentweg toen nog niet echt als weg bestaande en hoogstens een kouterslag door de velden. Ook het vervolg van de huidige Industrieweg bestond zeker nog niet. Enkel de weg Vliegplein (naar rechts) bestond wel al.
Deze bunker is allicht wel degelijk als structuur getekend als het grootste vierkantje linksboven het kruispunt van Ambachtenlaan en Vliegplein. De structuur ligt daardoor zowel iets te kortbij het kruispunt en tevens ook te veraf van de huidige Ambachtenlaan aangeduid.
|
|
|
Oud Kadasterplan 1946 - Archief Maldegem
Hierop zijn de structuren wel vrij correct getekend. Enerzijds was er een of ander gebouw direct nabij het kruispunt. Meer naar links ligt dan kort tegen de Ambachtenlaan, deze bunker (Mal 30). Nog meer naar links een nog aanwezig kleiner structuurtje (Mal 31).
|
|
|
Luchtfoto Google Earth waarbij op basis van een summiere kaart van het Belgische leger uit 1947 werd gepoogd het vliegveld te begrenzen op een actuele luchtfoto.
Het lichtblauwe gedeelte van de start- en landingsbanen waren verhard in beton. Het gele gedeelte was allicht wel verhard maar zeker niet volledig met beton of asfalt.
De hier gesitueerde structuren zijn volledig bovenaan te zoeken aan de kop van de bovenste getekende oranje hoofdweg tegen de noordrand van het toenmalige domein horende bij het vliegveld. |
|
|
|
| Luchtfoto's horende bij deze structuur: |
Oude luchtfoto vliegveld tijdens Duitse bezetting
Dit is een luchtfoto van het vliegveld tijdens de Duitse bezetting. Hierop zijn door Geert Beelaert een aantal hier gesitueerde structuren nog aanwezig iets verduidelijkt. Deze 2e booghangar is in dit geval in het rood omcirkeld. Ook het hier besproken administratief gebouw bij het vliegveld (Mal 19) is nog te zien (bovenrand zelfde rode cirkel). Je ziet ook duidelijk dat de Ambachtslaan wel al bestond als allicht een onverharde wegel. Langs deze weg lag nog nauwelijks bebouwing. Ook de Industrielaan richting Krommewege bestond er zeker nog niet niet. Deze bunker (Mal 30) is hier ook als wit object te zien, zuidoostelijk tegen de Ambachtenlaan. Nog meer westelijk ligt nog een klein structuurtje (Mal 31) maar dat valt op deze hoogte amper te zien.
Nabij deze bunker was er zeker bijkomend lichter FLAK-geschut (allicht 20 mm) opgesteld.
(Originele luchtfoto: Collectie Geert Beelaert)
|
|
|
Oude luchtfoto vliegveld tijdens Duitse bezetting
Op deze meer gedetailleerde luchtfoto zie je de loods met aanbouwen liggen in de linker bovenhoek. Waar je heden langs de weg Vliegplein zou lopen, zou je gekeken hebben op de achterzijde van de loods. Langs die zijde stond er nog een gebouw tegen aangebouwd. Er waren ook aanbouwen links en rechts van de loods. De bunker moet zuidelijker liggen tegen de Ambachtenlaan. (Originele luchtfoto: Collectie Geert Beelaert)
|
|
|
Detail van zelfde luchtfoto
Op deze luchtfoto zie je alvast nog de 3 structuren, effectief meer in de richting van de Ambachtlaan mee. Meest rechts een onbekend gebouwtje. Meer centraal de bunker (Mal 30). Nog meer naar het uiteinde van het domein, dit kleine wachtpostje (Mal 31). (Luchtfoto: Collectie Geert Beelaert)
|
|
|
Luchtfoto 1971 www.geopunt.be
Ruime oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze structuren staan. De iets noordelijkere grote boogloods alsook het gebouw nabij de hoek van Vliegplein en Ambachtenlaan zijn verdwenen. Wel zie je iets meer naar links de bunker (Mal 30) duidelijk liggen. Of het ooit zichtbare gebouwtje meer rechts nog iets heeft met het originele gebouw van toen, is onduidelijk. De andere structuur (Mal 31) is vrij klein om met de resolutie van deze luchtfoto te kunnen zien. het zal te zoeken geweest zijn nabij de bomenrij op de foto.
|
|
|
Luchtfoto 1990 www.geopunt.be
Dezelfde zone een kleine 20 jaar later. Het domein is ondertussen uitgebreid met een vijver maar de bunker is nog altijd duidelijk zichtbaar tussen vijver en Ambachtenlaan.
|
|
|
Luchtfoto 2009 www.geopunt.be
De vijver blijkt ondertussen verdwenen en de zone tegen de Ambachtenlaan is steeds meer bebost. Ook is er ondertussen een grote haag verschenen tussen het domein en de Ambachtenlaan zodat ook de bunker totaal uit het zicht is verdwenen vanaf de weg. Hetzelfde gold voor het kleine wachtpostje dat op die manier allicht rond 2015 in alle stilte werd gesloopt.
|
|
|
Luchtfoto 2012 www.geopunt.be
Een vrij ongewijzigde situatie voor de bunker. Alleen is de Industriezone het domein van de woning volledig aan het insluiten.
|
|
|
Actuele luchtfoto anno 2023 www.geopunt.be
Het terrein ondertussen volledig omgeven met industrie. |
|
|
Detail zelfde luchtfoto anno 2023 www.geopunt.be
De bunker zit heden nog altijd vrij sterk verstoken in het groen achter de huidige grote haag. |
|
|
| Localisatie van de structuur bij de site |
- Deze bunker was de bomvrije structuur bij deze boogloods.
- In die structuur mocht je beschouwd worden als veilig te zitten bij een bombardement op de structuren van het vliegveld.
|
| Beschrijving van de structuur |
- Ook dit type structuren op de vliegvelden waren een soort van vaststaand Duits concept op de vliegvelden.
- Op basis van een wel degelijk reeds geprospecteerd exemplaar op het Vliegveld van Deurne (bij Antwerpen), kan ongeveer volgende structuur verondersteld worden. Weet wel dat het exemplaar dat op Deurne werd gebouwd, allicht zwaarder was van structuur dan wat in Maldegem werd gebouwd.Voorlopig blijft nog onduidelijkheid over wat effectief op Maldegem staat en stond.
- Het enige iets of wat verduidelijkend plannetje horende bij Maldegem betreft een schets gemaakt door een prospectie van het terrein van het vliegveld in 1947 door het Belgisch Leger.
- De structuur zat volledig ingewerkt in een berm grond, aansluitend bij de Ambachtenlaan.
- De structuur had allicht slechts 2 toegangen, beiden bereikbaar via dezelfde kant.
- De opbouw is allicht vrij rudimentair en simpel, Achter de toegangen uitgewerkt met keermuren was met telkens een chicane, een toegang op een centrale bunkerkamer.
- De gewapende betonwanden bij de structuur van Maldegem zullen allicht 70 cm à 1 meter dik zijn geweest. Ook dit duidt toch op een iets lichter uitgewerkte structuur dan wat op Deurne kan gevonden worden.
- De zijwanden aan de toegangscomplexen in Maldegem waren heel wat dunnen en allicht amper een 30 tal cm in gewapend beton dik.
- Het dak zou aan de toegangen eveneens een 30 tal cm dik zijn geweest. Op de centrale kamer was dit zeker 70 à 1 meter dik.
- Het geheel zat dan enerzijds om het bijkomend te beschermen en anderzijds om het aan het zicht te onttrekken uit de lucht, onder een grondlaag verstopt.
|
Bouwplannen horende bij deze structuur:
Bouwplan van een gelijkaardige maar allicht toch wel zwaarder uitgewerkte structuur op het vliegveld van Deurne (Antwerpen) - Schets Collectie Tom Oliviers (Bunkerfreaks Antwerpen) |
Je ziet een structuur met 1 centrale kamer en aan beide zijdes een dubbele toegang die via trappen wordt bereikt. Aan de buitenzijde zijn keermuren voorzien om het geheel in een berm grond te verwerken. Bij de bunker in Deurne was er ook nog centraal in de centrale kamer een observatie-opening.
|
|
|
Schets van dit structuurtje zoals vastgesteld tijdens prospectie door het Belgisch leger in 1947 - Erfgoednota IOED Meetjesland
|
Schets van dit structuurtje zoals vastgesteld tijdens prospectie door het Belgisch leger in 1947
In de erfgoednotal waar deze schets uitkomt, dacht men dit te moeten koppelen aan de manschappenstructuur (Mal 14) maar daar heeft het alvast niets mee te zien. Je ziet zoals hoger omschreven een structuur grotendeels ingewerkt in het omliggende terrein zodat het uit de lucht amper te zien zal zijn geweest. Voor wat op Maldegem staat, is het twijfelachtig of er effectief 4 toegangen waren zoals hier getekend.
|
|
|
3D schetsen van het model van deze structuur zoals nog bestaande te Deurne (bij Antwerpen) - Tom Oliviers (Bunkerfreaks Antwerpen) |
Zicht op bovenzijde van de structuur zoals in Deurne nog bestaande.
|
|
|
Bijhorend grondplan getekend als doorsnede van de structuur onder het dak. De zijde naar de bovenkant getekend was in dit geval aangevuld met grond. De onderzijde niet omdat er daar een observatie-opening was voorzien. Ook de zijkanten waren aangevuld met grond tegen de keermuren.
|
|
|
De langszijde met de observatie-opening. Allicht was deze opening zelfs in Maldegem niet aanwezig. Mogelijks waren er ook maar toegangen langs 1 zijde.
|
|
|
De kopkanten met zowel links als rechts telkens een toegang.
|
|
|
De achterzijde die origineel volledig zat aangevuld met grond tussen de toegangen. Zo zag allicht ook in Maldegem de zijde er uit met de 2 enige toegangen.
|
|
|
Foto's van bovenstaande structuur op Deurne - Tom Oliviers (Bunkerfreaks Antwerpen)
Situatie 2002 - structuur was toen nog beperkt geopend. |
Zicht binnen in de bunker naar de opening waar deze werd betreden.
|
|
|
toegangscomplex aan kant dat de structuur werd betreden. Aan de overkant zie je dus de tegenhangende trap. Centraal de toegang tot de centrale kamer.
|
|
|
|
|
|
|
De zijwand met observatie-opening.
|
|
|
Detail van de dichtgemetste observatie-opening. Deze zal dan allicht gericht geweest zijn richting landings- en opstijgpiste.
|
|
|
Terugblik vanaf de andere zijde.
|
|
|
Toegang aan andere zijde van de structuur.
|
|
|
Enkele actuelere foto's - Tom Oliviers (Bunkerfreaks Antwerpen)
De structuur is ondertussen opnieuw meer afgesloten dan toen en nu kan men enkel nog de buitenzijde zien en beperkt via een kleiner gemaakte opening nog een blik naar binnen werpen. |
De actuele zeer beperkt geopende toegang.
|
|
|
Actuele blik naar binnen in opnieuw meer afgesloten structuur.
|
|
|
3D schetsen van dit model beperkt aangepast naar situatie van Maldegem - Tom Oliviers (Bunkerfreaks Antwerpen) |
Voor zover de info gekend, hadden de structuren op Maldegem niet die observatie-opening. Ook waren de toegangscomplexen allicht niet met trappen uitgewerkt. De toegangscomplexen waren allicht ook minder zwaar in beton uitgewerkt en slechts langs 1 zijde toegankelijk. Dus zeker niet zo dik qua beton als in Deurne.
|
|
|
| Actuele toestand van deze structuur: |
- Voorlopig weinig van gekend gezien hij heden totaal vanaf de straat niet meer zichtbaar is door een hoge haag.
- De bunker zou wel door de jaren heen nog meer verstoken zitten onder een laag grond.
- Mogelijks is hij dus met de tijd wel nog bijkomend overdekt met grond afkomstig van werken aan en rond het terrein met de woning en de bunker.
- De bunker zou zeker nog toegankelijk zijn.
|
| Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan deze structuur: |
- De structuur is zeker door een vorige eigenaar nog gebruikt geweest als wijnkelder en koele ruimte.
- Allicht is hij heden verlaten en niet meer specifiek gebruikt.
|
Oudere Foto's van deze structuur:
Foto's van allicht rond 2002 - Collectie Peter Taghon |
Je ziet duidelijk dat de structuur toen nog op een volledig open vlakte te vinden was achter een rijtje knotwilgen. De witte woning op de achtergrond is allicht zelfs niet de woning waar de bunker heden bijhoort maar de woning nog 1 huis verder die pas werd gebouwd tussen 2002 en 2009.
|
|
|
De bunker meer in detail. Allicht zijn de chicane toegangen beiden wel al verdwenen en rest alleen nog het centrale gedeelte. Ook heb ik de indruk dat de toegang in dit geval zeker niet centraal in de kamer zat. het zou dus ook gerust kunnen dat de structuren op Maldegem slechts 2 toegangen hadden en geen 4 zoals in Deurne.
|
|
|
Actuele Google streetviewbeeld anno 2023 |
Zoals al eerder gemeld zit zowel de bunker alsook een klein wachthuisje heden verstopt achter een metershoge haag. Hierdoor zijn het allicht voor vele mensen die al jaren op Maldegem wonen, grote onbekenden.
Dergelijke hoge haag, geeft mij al nooit een goed gevoel. Hier moeten zaken verborgen worden... Ook dat men hier specifiek ook nog bordjes moet zetten op een doorgaande weg van "Private Weg" terwijl het toch maar een doorsteek kan zijn voor wandelaars en fietsers...
|
|
|
Specifieke bijkomende interessante bronnen:
|
- Tom Oliviers voor de bijkomende info over een gelijkaardige structuur te Deurne.
- Geert Beelaert en Frank Raeman Osi Msm voor info over deze locatie op de industriezone ten tijde van het WOII vliegveld, wat hielp bij de bunker opnieuw te localiseren.
|
|
|
